Λεπτομέρειες Μοτσαρτικής Σύλληψης (5) Μοτίβα στην όπερα Don Giovanni ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

 Δεν υπάρχει εύκολος τρόπος να ξεκινήσουμε το κείμενο για μία από τις καλύτερες όπερες όλων των εποχών. Τα λόγια είναι πολύ φτωχά για να περιγράψουν ένα αριστούργημα, είναι σαν να προσπαθούμε να περιγράψουμε με λόγια την Ακρόπολη. 

Σε καμία περίπτωση δεν θα εξαντλήσουμε το θέμα καθώς για να μπορέσουμε να τα πούμε όλα θα χρειαζόμασταν σίγουρα το μέγεθος ενός βιβλίου. 

Το παρόν άρθρο έχει σκοπό να αναλύσει μερικά μοτίβα, τα οποία βρίσκονται φανερά (και κρυμμένα) μέσα στην όπερα, αλλά όπως θα δούμε, και αναπόφευκτα σε ολόκληρο το συνθετικό έργο του Β. Α. Μότσαρτ. Μπορούμε, ίσως, χωρίς υπερβολή να μιλήσουμε και για Λεξιλόγιο Μότσαρτ. Άλλωστε ο Μότσαρτ, είναι γνωστός για τους συμβολισμούς του στη μουσική. 

Κάποιες παρατηρήσεις έχουν να κάνουν είτε με μελωδίες, είτε με ρυθμό, είτε με αρμονίες είτε με συνδυασμό κάποιων ή όλων αυτών.

***

Θα ξεκινήσουμε με ένα μοτίβο το οποίο το βρίσκουμε σχεδόν σε ολόκληρο το έργο του Μότσαρτ.

Συνήθως αποτελείται από ζευγάρι νοτών (η πρώτη ένα ημιτόνιο ψηλότερα από την δεύτερη) που επαναλαμβάνονται (βεβαίως με πολλές παραλλαγές).

Εμφανίζεται πάρα πολλές φορές μέσα στην όπερα, είτε από τους τραγουδιστές είτε από την ορχήστρα. Πάντα δηλώνει τρόμο / φόβο / μπερδεμένα συναισθήματα / αναμπουμπούλα / φασαρία. Βέβαια εξαρτάται και από την όλη ατμόσφαιρα της σκηνής, την ταχύτητα, την ενορχήστρωση και τις δυναμικές. 

Πρωτοεμφανίζεται το μοτίβο στην εισαγωγή No1, ενώ η Donna Anna αντιστέκεται σθεναρά στην σεξουαλική επίθεση του Don Giovanni, ο Leporello που παρακολουθεί την σκήνη αναφωνεί: "Sta a veder che il libertino, mi fara precipitar" (Δείτε που ο ακόλαστος, θα με καταστρέψει) 

Don Giovanni No1

Στο Duetto Νο2 της Donna Anna και Don Ottavio στα μέτρα 188-194. Το μοτίβο το λένε και οι δύο τραγουδιστές αλλά και η ορχήστρα. Είναι στην σκηνή που μόλις έχει αντικρύσει η Donna Anna νεκρό τον πατέρα της, που πήγε να την υπερασπιστεί και μέσα στην θλίψη της ζητά από τον αρραβωνιαστικό της (Don Ottavio) εκδίκηση. Το κείμενο "Vammi ondegiando il cor!" (Νιώθω να πάλλεται η καρδιά!).

Don Giovanni Νο 2

Έπειτα στο Terzetto Νο 9 μέτρα 74-77 με άκρως εντυπωσιακό τρόπο καθώς εμφανίζεται εναλλάξ πρώτα στον Don Giovanni έπειτα στην Donna Elvira, τρεις συνεχόμενες φορές! Εδώ να σημειώσουμε κάτι εξίσου σημαντικό: Το μοτίβο στον Don Giovanni ξεκινά πάντα από φα και πάει σε μι και τις τρεις φορές (ουσιαστικά κρατάει Ισοκράτη) ενώ η Donna Elvira που  θέλει με το πάθος της να πείσει τους Donna Αnna και Don Ottavio ότι λέει αλήθεια κάθε φορά ανεβαίνει και αρχική νότα (1η φορά Σι ύφεση-λα, 2η φορά ντο- σι φυσικό, 3η φορά ρε-ντο δίεση).

Don Giovanni No 9

Στο Terzetto Νο 15 η μπερδεμένη Donna Elvira που δεν ξέρει αν πρέπει να "ενδώσει" στην σερενάτα του Don Giovanni  κάτω από το μπαλκόνι της και αναρωτιέται..."Non so s"io vado o resto" (Δεν ξέρω αν πρέπει να πάω ή να μείνω"  Μέτρα 72-73. (Σημείωση: εδώ το μοτίβο εμφανίζεται σε παραλλαγή)

Don Giovanni No 15

Στο Νο 18 η Zerlina που προσπαθεί να "απαλύνει" τα χτυπήματα που δέχθηκε ο Masetto  δίνοντας του την καρδιά της και τον έρωτά της σε μία Aria γλυκιάς αλλά και συνάμα ερωτικής συμφιλίωσης. Προσκαλώντας τον αισθαντικά να την αγγίξει στην καρδιά της, ώστε να νιώσει πως χτυπά. Μέτρα 76-77 "Sentilo battere" (Νιώσε πως χτυπά)

Don Giovanni No 18

Στο Duetto Νο 22 μόλις το άγαλμα του Commendatore έχει δεχθεί την πρόσκληση, φεύγουν κεραυνοβολημένοι για να ετοιμάσουν το δείπνο. Μέτρα 94-95 Don Giovanni "A preparla andiamo, partiamo vi di qui" (Πάμε να ετοιμάσουμε το δείπνο , ας φύγουμε από εδώ). Και ο πιο τρομαγμένος Leporello (που τραγουδάει ακριβώς το μοτίβο) "Andiamo via di qui" (Πάμε να φύγουμε από εδώ).

Don Giovanni No 22

Στο finale της δεύτερης πράξης η είσοδος της  Donna Elvira (μέτρο 200) το μοτίβο σηματοδοτείται από την ορχήστρα κάνοντας ¨φασαρία" και διακόπτοντας το δείπνο αλλά κυρίως το άκουσμα τη ορχήστρας πνευστών του Don Giovaani,. Υπενθυμίζουμε ότι μέχρι την "φουριόζα" είσοδο της Donna Elvira η ορχήστρα του θεάτρου είναι σιωπηλή και ερμηνεύεται μουσική από on stage band.

Don Giovanni No 24

Αλλά και λίγο πιο κάτω, ο συμπονετικός στην θλίψη της Donna Elvira Leporello, την συνοδεύει 296-98 λέγοντας για τον Don Giovanni ότι "Se non si muove, del suo dolore di sasso ha il core o cor non ha" (Αν δεν συγκινηθεί με την θλίψη της, έχει καρδιά από πέτρα ή δεν έχει καθόλου).

Don Giovanni No 24

Και τελευταίο παράδειγμα: στο μέτρο 581 ο τρομοκρατημένος Leporello, στην θέα του αφέντη του να παλεύει με τις φλόγες, παρατηρεί πως το πρόσωπο του Don Giovanni είναι απελπισμένο "Che ceffo disperato!" (Τι πρόσωπο απελπισμένο!)

Don Giovanni No 24

Το συγκεκριμένο μοτίβο βρίσκεται σε πάρα πολλά έργα του Mozart ενδεικτικά: Figaro, La finta giardiniera, Zaide. K480 και άλλα πολλά, αλλά για αυτά θα κάνουμε ένα άλλο άρθρο αφιερωμένο ειδικά.

***

Προχωρώντας την ανάλυση μας βρίσκουμε ότι στο Duettino της πρώτης πράξης μεταξύ της Zerlina και Don Giovanni, ο Mozart έχει την εξής μελωδία στον ήρωα του.

 Νο7 μέτρα 40 - 44

Don Giovanni no 7

Την καλεί στο κάστρο του με τα λόγια "Vieni mio bel diletto, io cangero tua sorte" "Έλα όμορφη χαρά μου, εγώ θα σου αλλάξω την ζωή". Το tempo (andante), η μελωδία και οι γλυκές παραινέσεις συντελούν στο να ενδώσει η Zerlina λίγα μόλις μέτρα παρακάτω. 'Όμως, όπως είναι παραπλανητικός ο Don Giovanni που θέλει να κρύψει τις αληθινές του προθέσεις, έτσι παραπλανητικός είναι και με μας ο Mozart, γιατί λίγο αργότερα στην Aria no11 "Fin ch'am dal vino", χρησιμοποιεί ακριβώς το ίδιο μοτίβο (παρά μία νότα και μάλιστα με παρόμοια γραμμή στο μπάσο)!

 Να σημειώσουμε ότι είναι η μοναδική Aria του ήρωα, η οποία είναι πολύ διαφωτιστική για τον χαρακτήρα του, καθώς μαθαίνουμε ακριβώς τις προθέσεις του.

Η διαφοροποίησή της στιγμής δημιουργείται από την αλλαγή στην ταχύτητα (Presto) και βέβαια από το γεγονός, ότι επαναλαμβάνεται με φρενίτιδά και μανία τέσσερις φορές. 

Ουσιαστικά έχουμε την ίδια μελωδία αλλά αυτή την φορά με το κείμενο που εξηγεί τι θέλει από τον υπηρέτη του τον Leporello (την πραγματική πρόθεση του Don Giovanni για το πάρτι που σκαρώνει στο παλάτι του) "Se troni in piazza, qualche ragazza, teco ancor quella cerca menar" (Αν βρεις στην πλατεία κάποια κοπέλα, κοίτα να έρθει μαζί σου κι αυτή).

Don Giovanni No 11

***

Μια μεταφορά ρυθμικού μοτίβου: Όταν ο Leporello στην Aria no4 εξιστορεί στην απογοητευμένη πια, Donna Elvira, "τα κατορθώματα" του κυρίου του στην διάσημη άρια του καταλόγου, προς το τέλος της λέει: Νο 4 Μέτρα 154-156 "Purche porti la gonnela, voi sapete quel che fa"  (Αρκεί να φοράει φούστα, εσείς ξέρετε τι κάνει).Το ρυθμικό μοτίβο επαναλαμβάνεται τρεις φορές.

Don Giovanni No4

Ακριβώς το ίδιο ρυθμικό μοτίβο (όχι μελωδικό) εμφανίζεται πάλι τρεις φορές διαδοχικά στο φινάλε της πρώτης πράξης. Μέτρα 109-111. "Vieni un poco, in questo loco fortunata io ti vo' far" (Έλα λίγο εδώ κοντά μου, θα σε κάνω ευτυχισμένη).

Don Giovanni Finale Act I

***

Ένα ακόμα παράδειγμα που είναι πολύ εύκολο να το εντοπίσει και κάποιος που δεν γνωρίζει πως να διαβάζει την παρτιτούρα. Στο Terzetto No 15 μέτρα 35-37 ο Don Giovanni κάνει καντάδα στην Donna Elvira "Discenti oh gioia bella" (Κατέβα χαρά μου)

Don Giovanni No 15

Και στο αμέσως επόμενο κομμάτι, αφού έχει ξεφορτωθεί την Donna Elvira, κάνει καντάδα σε εκείνη που πραγματικά θέλει (την υπηρέτριά της) ξεκινώντας με το ίδιο ακριβώς μοτίβο λέγοντας "Deh, vieni alla finestra" (Αχ, έλα στο παράθυρο).

Don Giovanni No 16

Εδώ να πούμε ότι, σύμφωνα με την μουσικολογική έρευνα του Alan Tyson, το Νο15 προϋπήρχε του Νο 16 καθώς το δεύτερο είναι γραμμένο σε χαρτί από την περιοχή της Πράγας, άρα πολύ πιο κοντά στην πρεμιέρα του έργου.

***

Duetto Νο 22. Αμέσως μόλις έχει ακουστεί το ανατριχιαστικό "Ναι" του αγάλματος του Commendatore στην ερώτηση αν θα έρθει για δείπνο, o έκπληκτος  Don Giovanni λέει (μέτρα 86-88): "Bizzara e inver la scena... verra il buon vecchio a cena..." (Παράξενη στ' αλήθεια η σκηνή... θα έρθει ο γέρος για δείπνο...)

Don Giovanni No 22

Σα να προμηνύει/προοικονομεί το τέλος του Don Giovanni, γιατί αργότερα χρησιμοποιεί το ίδιο ακριβώς μοτίβο (έναν τόνο ψηλότερα) όταν πέφτει στις φλόγες της κολάσεως. Finale Δεύτερης πράξης μέτρα 573 & 575 "Che strazio, oime, che smania! che inferno, che terror!" (Τι μαρτύριο ωιμέ, τι ανησυχία, τι κόλαση, τι τρόμος)

Don Giovanni Second Act finale

***

Ένα ακόμα πολύ ενδιαφέρον μοτίβο εμφανίζεται σε πολλά σημεία μέσα στην όπερα, σε άλλες όπερες του αλλά και σε ορχηστρικά του έργα. Όταν εμφανίζεται στην ελάσσονα τονικότητα συνήθως θέλει να εκφράσει φόβο και τρόμο αλλά το συναντάμε και στην μείζονα πολύ συχνά. Σχεδόν αποκλειστικά έχει να κάνει με τον Leporello, είτε το τραγουδάει αυτός, είτε του το τραγουδάνε άλλοι χαρακτήρες.  Θα το παρουσιάσω με σειρά εμφάνισης μέσα στην όπερα. 

Στην Εισαγωγή Νο 1  μέτρα 151-152 και 157-158, ενώ ο Don Giovanni μονομαχεί με τον Commendatore ο φοβισμένος Leporello εύχεται: "Potessi almeno di qua partir" (Ας μπορούσα τουλάχιστον, να φύγω από εδώ). Τόνισα τις λέξεις του μοτίβου που μας ενδιαφέρει. 

Don Giovanni No 1 

Στο Duetto που έγραψε ο Mozart για την πρεμιέρα στην Βιέννη, Νο21a η Zerlina που καταδιώκει και τελικά αιχμαλωτίζει τον φοβισμένο Leporello, μέτρα 67-68 "Non partirai di qua" (Δεν θα φύγεις από εδώ)

Don Giovanni No 21a

Επίσης στο φινάλε της δεύτερης πράξης όταν ο Don Giovanni μάχεται με τις φλόγες της κολάσεως ομολογεί ότι όλο αυτό τον τρομάζει. Νο24 μέτρα 576-578 "Come mi fa terror!" (Πόσο με τρομάζει!)

Don Giovaani No 24 

Don Giovanni No24

Όπως είπαμε και πριν, το μοτίβο εμφανίζεται και στην μείζονα τονικότητα δύο φορές, και τις δύο από τον Don Giovanni στον Leporello. 

Duetto Νο 22 μέτρα 12-13 ".. ti metto questo acciar" (Θα σου μπήξω ετούτο το μαχαίρι) Απειλώντας να τον σκοτώσει εάν δεν καλέσει το άγαλμα σε δείπνο. 

Don Giovanni No 22

Και άλλη μία στο Finale της δεύτερης πράξης Νο 24 που δεν τον πιστεύει ότι είναι το άγαλμα έξω από την πόρτα και του λέει "tu sei matto in verita" (είσαι στ' αλήθεια τρελός)

Don Giovanni No 24

Θα ακολουθήσει και δεύτερο άρθρο για την όπερα καθώς έχουμε πολύ υλικό ακόμη να αναλύσουμε. 

Κώστας Παπαζαφειρόπουλος - Συνθέτης

Λεπτομέρειες Μοτσαρτικής Σύλληψης (4) Don Giovanni Τρεις Χοροί Ταυτόχρονα.

 Η όπερα του Μότσαρτ, Don Giovanni, κρύβει πολλές εκπλήξεις για τους ακροατές μα και για τους μουσικούς.  Πέρα από τον τρόπο που χειρίζεται σε πολλαπλά επίπεδα την εκδήλωση των συναισθηματικών καταστάσεων μέσα από την μουσική, εφευρίσκει καινοτόμες ιδέες και για την σκηνική παρουσίαση του έργου. 

Όπως είναι γνωστό στο Finale της πρώτης πράξης του έργου, ο Don Giovanni έχει προσκαλέσει στο παλάτι του ένα μελλόνυμφο ζευγάρι (Zerlina/Masetto) και τους φίλους τους, δήθεν για να διασκεδάσουν, όμως το σχέδιό του είναι να αποπλανήσει την όμορφη νύφη. 

Το ενδιαφέρον στην σκηνή του χορού (πέρα από το θέμα της πλοκής) είναι ότι ο Μότσαρτ ζητάει να υπάρχουν τρεις διαφορετικές ορχήστρες επάνω στην σκηνή. Η κανονική ορχήστρα της όπερας είναι σιωπηλή σε αυτό το διάστημα. Ακόμα πιο περίεργο είναι ότι ζητάει σε κάθε μία από αυτές να παίξει ένα διαφορετικό είδος χορού ταυτόχρονα με τις υπόλοιπες!

Οι τρείς ορχήστρες χωρίζονται ως εξής: 

Η πρώτη διαθέτει πρώτο- δεύτερο βιολί, βιόλα, βιολοντσέλο, κοντραμπάσο, δύο όμποε και δύο κόρνα. 

Η δεύτερη και η τρίτη είναι όμοιες μεταξύ τους και διαθέτουν βιολιά, βιολοντσέλα και κοντραμπάσα. 

Το εφέ που είχε ο Μότσαρτ στο μυαλό του προφανώς, είναι τους χορούς μέσα στα σπίτια της εποχής, όπου σε κάθε σαλόνι υπήρχε και μία ορχήστρα να διασκεδάζει τους παρευρισκόμενους. 

Η πρώτη ορχήστρα ξεκινάει να παίζει ένα Menuetto (το οποίο ο Μότσαρτ μας το έχει ξαναδείξει νωρίτερα στο Φινάλε όταν ο Leporello ανοίγει το παράθυρο να καλέσει τους μασκοφόρους στο πάρτι, εμείς ακούμε την μουσική αυτή από τα παρασκήνια) σε ρυθμό 3/4. 

Don Giovanni Act I Finale

Το Menuetto αποτελείται από δύο μέρη που επαναλαμβάνονται. 

Μετά από λίγο ξεκινάει η δεύτερη ορχήστρα στον ίδιο ρυθμό με την πρώτη (3/4) με τα βιολιά να δοκιμάζουν τις ανοιχτές χορδές σαν να θέλουν να τσεκάρουν ότι το χόρδισμα τους είναι σωστό. 

Don Giovanni Act I Finale

Μετά από αυτό, ξεκινούν τον δεύτερο χορό σε 2/4, τον οποίο και αυτόν τον έχουμε ακούσει νωρίτερα μέσα στο φινάλε όπου ο Don Giovanni καλεί την Zerlina και τον Massetto στο παλάτι του. Ο χορός ξεκινάει και έχουμε ταυτόχρονα δύο χορούς. Έναν σε 3/4 και έναν σε 2/4.

Don Giovanni Finale Act 1 Δυο χοροί ταυτόχρονα

Μετά από λίγα μέτρα ξεκινάει με τον ίδιο τρόπο η τρίτη ορχήστρα (σα να ελέγχουν το χόρδισμα στις ανοιχτές χορδές) και έπειτα ξεκινάει ο τρίτος χορός σε 3/8. Οπότε έχουμε τρεις χορούς ταυτόχρονους με ρυθμούς 3/4, 2/4, 3/8. 

Don Giovanni Finale Act 1 Τρεις χοροί ταυτόχρονα

 

Όλο αυτό το εφέ συνεχίζεται γύρω στα σαράντα πέντε δευτερόλεπτα, μέχρι που οι χοροί διακόπτονται από τις κραυγές βοήθειας της Zerlina. Σε εκείνο το σημείο εισέρχεται η κανονική ορχήστρα του θεάτρου. 

Εδώ μπορείτε να βρείτε ανάλυση της μουσικής και των χορών χωριστά αλλά και μαζί.

Όμως πέρα από το τι συμβαίνει με τις ορχήστρες επί σκηνής μεγάλο ενδιαφέρον έχει και το τι τραγουδάνε οι τραγουδιστές στο επίμαχο σημείο, με το οποίο θα ασχοληθούμε σε μεταγενέστερο άρθρο μας. 

Κωνσταντίνος Παπαζαφειρόπουλος - Συνθέτης. 

Λεπτομέρειες Μοτσαρτικής Σύλληψης (3) ο Κυνικός Don Alfonso στο Di scrivermi ogni giorno

 Όπως είδαμε στο αμέσως προηγούμενο άρθρο, η όπερα Cosi Fan Tutte, είναι ένα πολυδιάστατο έργο με την σφραγίδα του συνθέτη της σε κάθε στιγμή. 

Πάμε να αναλύσουμε όμως το περίφημο Quintetto Recitativo: Di scrivermi ogni giorno... 

Για σύνοψη της πλοκής δείτε το προηγούμενο άρθρο εδώ. 

Βρισκόμαστε στην πρώτη πράξη της όπερας όπου οι φίλοι και στρατιώτες έχουν αποδεχθεί το στοίχημα του Don Alfonso και βάζουν σε εφαρμογή το σχέδιο που σκαρφίστηκαν: ότι δηλαδή αναχωρούν για τον πόλεμο και πρέπει να αποχαιρετήσουν τις αρραβωνιαστικιές τους. Μάλιστα πριν την αναχώρηση εμφανίζεται ολόκληρο τάγμα που θα τους συνοδεύσει (χορωδιακό Bella vita militar).

Τι είναι το Recitativo που ακολουθεί; Το Recitativo είναι σαν να αφηγούμαστε μελωδικά με ελευθερία νοτών. Όλες οι νότες είναι κανονικά γραμμένες όμως ερμηνεύονται σαν να είναι ομιλία. Συνήθως με την συνοδεία του τσέμπαλου / βιολοντσέλου (αν είναι secco) αλλά και με την συνοδεία ορχήστρας )Recitativo accompagnato). 

Εδώ ο Mozart ξεκινάει με το secco και μετά από κάποιες φράσεις όταν το δράμα κορυφώνεται, βάζει και την ορχήστρα να συνοδεύσει. Μπορείτε να το διακρίνετε κάτω δεξιά στην φωτογραφία (segue coi stromenti)

Recitativo Cosi fan tutte

Η σκηνή του αποχαιρετισμού λοιπόν έχει τους εξής διαλόγους. 

Fiordiligi (στον Guilelmo): (piangendo) Di scrivermi ogni giorno giurami, mia vita / (κλαίγοντας) Να μου γράφεις κάθε μέρα, ορκίσου, ζωή μου.

Dorabella (στον Ferrando): (piangendo) Due volte ancora tu scrivimi, se puoi. / (κλαίγοντας) Και δύο φορές να μου γράφεις, αν μπορείς. 

Ferrando: Sii certa, o cara / Βεβαίως, αγάπη μου.

Guilelmo: Non dubitar, mio bene / Μην αμφιβάλλεις, καλή μου. 

Don Alfonso: (da se) Io crepo se non rido / (στον εαυτό του) Θα εκραγώ, αν δεν γελάσω. 

Fiordiligi: Sii costante a me sol / Μείνε αληθινός μόνο σε μένα. 

Dorabella : Serbati fido / Μείνε πιστός.

Ferrando: Addio / Αντίο.

Guilelmo: Addio / Αντίο.

Fiordiligi/Dorabella: Addio / Αντίο.

a4 (πλην του don Alfonso): Mi si divide il cor, bell idol mio. Addio! Η καρδιά μου σχίζεται στα δύο, όμορφο μου είδωλο, αντίο! 

Don Alfonso: (ενώ λένε οι άλλοι τα παραπάνω) (da se) Io crepo se non rido / (στον εαυτό του) Θα εκραγώ, αν δεν γελάσω. 

Μόλις το Recitativo accompagnato ξεκινάει, πρώτα η Fiordiligi και έπειτα η Dorabella τραγουδάνε συλλαβιστά ώστε να έχουμε την αίσθηση του κλάματος καθώς ο Μότσαρτ γράφει piangendo εννοεί να παιχτεί και ανάλογα (πολλά χρόνια μετά, η χήρα του Μότσαρτ Contsanze, δίνοντας συνέντευξη στον Novello, είπε για αυτό το κομμάτι ότι πρέπει να ερμηνεύεται σαν κλάμα).

Cosi fan tutte Di scrivermi

Αλλά και οι αρραβωνιαστικοί μπαίνουν συλλαβιστά, γιατί προφανώς τα έχουν χάσει από την συγκίνηση των φιλενάδων τους! 

Τα δύο ζευγάρια τραγουδούν με συγκίνηση ο καθένας με τον δικό του τρόπο (και στην δικιά του στιγμή) όπως θα γινόταν σε μια πραγματική σκηνή αποχωρισμού. Σα να ακούμε ομιλίες από μια παρέα. Τα έχουν "χαμένα" από την απρόσμενη εξέλιξη. 

Όμως εκεί ακούγεται και ο Don Alfonso, ο οποίος βέβαια γνωρίζει την κατάληξη της κατάστασης και ο μόνος με σταθερές και όχι κοφτές νότες, κυνικά, ομολογεί στον εαυτό του: Θα σκάσω, αν δεν γελάσω! 

Και πόσο ωραία αντίθεση! Η σπαρακτική σκηνή του αποχωρισμού όλοι μαζί, τραγουδιστές και ορχήστρα παραδίνονται στην στιγμή, εκτός του Don Alfonso. Για να δούμε όμως την γραμμή του: 

Cosi fan tutte Di scrivermi

Έπειτα έρχονται οι ικεσίες των κοριτσιών χωριστά "να μείνεις πιστός", τα αντίο εκατέρωθεν και βέβαια οι διαβεβαιώσεις και των τεσσάρων ότι "Η καρδιά μου σχίζεται στα δύο, όμορφο μου είδωλο, αντίο!"

Και καθώς επαναλαμβάνεται τρεις φορές το "Αντίο", επαναλαμβάνεται τρεις φορές (δίχως να γίνει αντιληπτός από τα ζευγάρια πάλι) το ¨Θα σκάσω αν δεν γελάσω" του Don Alfonso. 

Cosi fan tutte

Cosi fan tutte

Έπειτα επιστρέφει το χορωδιακό Bella Vita Militar παίρνοντας μαζί και τους στρατιώτες. 

Είδαμε λοιπόν πως με τις ανεξάρτητες νότες του Don Alfonso ο Mozart έδωσε το κυνικό χαρακτήρα του. Και μάλιστα παρόμοιοι τρόποι γίνονται και αργότερα μέσα στην όπερα. 

Σήμερα θα παραθέσουμε δύο βίντεο. Ένα από τον κύριο Sigiswald Kuijken εδω. 

και ένα από την παράσταση του Glyndebourne εδώ 

Κώστας Παπαζαφειρόπουλος

Συνθέτης

Λεπτομέρειες Μοτσαρτικής Σύλληψης (2) Τα μουσικά γέλια! E voi ridete?

 Άλλη μία λεπτομέρεια Μοτσαρτικής ευφυΐας αυτήν την φορά από την όπερα του, Έτσι κάνουν όλες", Cosi fan tutte σε ένα μικρό Terzetto (τρεις φωνές).

Πρώτα δύο λόγια για την πλοκή της κωμικής αυτής όπερας. 

Δύο νέοι στρατιώτες και φίλοι (Guilelmo και Ferrando) είναι ερωτευμένοι με δύο αδελφές (Fiordiligi και Dorabella) αντίστοιχα. Σε μία λογομαχία του μεγαλύτερου φίλου τους Don Alfonso, με τους πρωταγωνιστές βάζει στοίχημα για την πίστη των συντρόφων τους όντας σίγουρος για την ορθότητα των λεγόμενών του, ότι δηλαδή οι γυναίκες είναι το ίδιο άπιστες όσο και οι άντρες. Για να βάλουν σε εφαρμογή το σχέδιο τους και να δουν ποιος έχει δίκιο, ανακοινώνουν στις αρραβωνιαστικιές τους ότι αναχωρούν για το μέτωπο του πολέμου, για άγνωστο χρονικό διάστημα. Καθ' όλη την διάρκεια της πρώτης πράξης οι δύο νέοι φίλοι προσποιούμενοι άλλους (ευγενείς από την Αλβανία) προσπαθούν να γοητεύσουν τις ίδιες τους τις φιλενάδες οι οποίες όμως για την ώρα παραμένουν πιστές στους αρραβωνιαστικούς τους. Αργότερα, στην δεύτερη πράξη, οι κοπέλες ενδίδουν στις "κραυγές" αγωνίας και αγάπης των "ερωτευμένων Αλβανών" διαλέγοντας η μία τον αρραβωνιαστικό της άλλης (δηλαδή η Fordiligi με τον Ferrando και η Dorabella με τον Guilelmo) προς μεγάλη αναστάτωση, θλίψη και οργή των αρραβωνιαστικών τους. Όταν τελικά αποκαλύπτεται όλο το σχέδιο και η πλάνη υπερισχύει το μότο ότι  "Έτσι κάνουν όλες" (και όλοι) διότι είναι μέσα στην ανθρώπινη φύση μας. 

Η συγκεκριμένη όπερα αποτελεί την τελευταία της τριλογίας που έκανε με τον Λορέντζο ντα Πόντε ως λιμπρετίστα και είναι ένα έργο εξαιρετικά πλούσιο σε παρατηρήσεις μουσικές που θα επανέλθουμε λίαν συντόμως με άλλο παράδειγμα. 

Για την ώρα θα ασχοληθούμε με ένα πολύ μικρό Terzetto στην πρώτη πράξη "E voi ridete?" (και εσείς γελάτε;) όταν, μετά την πρώτη ερωτική "κρούση" των ψευτοερωτευμένων πρωταγωνιστών στις αρραβωνιαστικιές τους, εκείνες αποχωρούν λέγοντας ότι με τέτοια καμώματα θίγεται η υπόληψή τους. Οι πρωταγωνιστές τότε βάζουν τα γέλια με τον Don Alfonso, που θεωρούν ότι πολύ εύκολα θα χάσει το στοίχημά του.

Οπότε οι τρείς τους Ferrando, Guilemo και Don Alfonso τραγουδούν το εν λόγω Terzetto.

Πρώτα θα μεταφράσουμε το κείμενο και ύστερα θα πούμε για τις μουσικές λεπτομέρειες. 

Don Alfonso: E voi ridete? / Και εσείς γελάτε;

Guilelmo / Ferrando: Certo ridiamo /  Βεβαίως γελάμε. 

Don Alfonso: Ma cosa avete? / Μα τί έχετε;

Guilelmo / Ferrando: Gia lo sappiamo / Ξέρουμε ήδη! (σημείωση: γνωρίζουνε ότι οι κοπέλες τους είναι πιστές)

Don Alfonso: Ridete piano! / Γελάστε πιο σιγά!

Guilelmo / Ferrando: Parlato invano / Μάταια μας τα λες.

Don Alfonso: Se vi sentisero, se vi scoprissero, si guasterebbe tutto l'affar / Αν σας ακούσουνε, αν σας ανακαλύψουνε, θα χαλάσει όλο το σχέδιο.

Guilelmo / Ferrando: Ah che dal ridere... l'alma dividere, ah che la viscere sento scoppiar / Αχ, από τα γέλια μας... η ψυχή μας σχίζεται, αχ, τα σωθικά μας θα εκραγούν! 

Don Alfonso: Ma fi da ridere, questo lor ridere ma so che in piangere dee terminar / Από τα γέλια τους, μου έρχονται γέλια, αλλά σε δάκρυα δυστυχώς θα καταλήξουν! 

Ουσιαστικά, μουσικά θα ασχοληθούμε με τις δύο τελευταίες φράσεις.

Πως εκφράζεται το γέλιο μουσικά στην παρτιτούρα; 

Την πρώτη φορά: Guilelmo και Ferrando σε πλήρη ρυθμική ταύτιση, σε απόσταση τρίτων με αυξανόμενες νότες σε ταχύτητα / ένταση και κλιμακώνουν ψηλά το ah ah ah  (σε Σολ ο τενόρος, σε Μι ο βαρύτονος/μπάσος).

Terzetto E voi ridete? Cosi fan tutte

Επαναλαμβάνεται δύο φορές (στην φωτογραφία είναι η δεύτερη φορά) και έπειτα όπως μπορείτε να διακρίνετε, κυκλωμένη δεξιά, υπάρχει η οδηγία των Μότσαρτ / Ντα Πόντε, Sforzandosi di non ridere, δηλαδή : Προσπαθώντας να μη γελάσουν! ¨όπως δηλαδή τους λέει ο Don Alfonso. 

Και την δεύτερη φορά: Όμως επειδή τα γέλια δεν μπορεί κάποιος να τα κρατήσει εκείνα "ξεπηδούν"! Και όπως αναφέραμε στο πρώτο blog τα ισχυρά μέρη του μέτρου και τα αδύναμα, έτσι και εδώ ο Μότσαρτ επιλέγει να τοποθετήσει τις νότες στα αδύναμα για να δείξει αυτό το εφέ με μουσική!

Terzetto E voi ridete? Cosi fan tutte

Έχουμε κυκλώσει τα σημεία αλλά για τους αναγνώστες που δεν γνωρίζουν να διαβάσουν μουσική, τοποθετούμε ηχητικό που ξεκινάει από το σημείο της ανάλυσή μας. 

Ηχητικό εδώ 

Κώστας Παπαζαφειρόπουλος

Συνθέτης

 

 

Τα "μαγικά" του Μότσαρτ: Συνθέτοντας μια σονάτα σε μία ώρα!

"...μία σονάτα με συνοδεία βιολιού - την οποία συνέθεσα χτες το βράδυ μεταξύ 11 και 12 η ώρα την νύχτα- αλλά για να μπορέσω να την τελειώσω, έγραψα μόνο το μέρος της συνοδείας για τον Brunetti και διατήρησα το μέρος το δικό μου, στο κεφάλι μου"

Αυτά έγραφε ο Μότσαρτ στον πατέρα του, στο γράμμα της 8ης Απριλίου 1781, για το ένα από τα έργα που ερμηνεύτηκαν στην συναυλία που είχε δοθεί την ίδια μέρα. Ο Brunetti ήταν ο βιολονίστας που συνόδευσε τον Μότσαρτ, ο οποίος έπαιξε στο Fortepiano. Καταρχάς να πούμε ότι το απίστευτο εγχείρημα του Μότσαρτ ήταν διπλό. Είχε καταφέρει να συνθέσει μια ολόκληρη σονάτα σε μία ώρα και εκτός αυτού, μπορούσε να θυμηθεί (ακόμα και να αυτοσχεδιάσει) το μέρος το οποίο θα ερμήνευε! 

Για πολλά χρόνια γνωρίζαμε ποια είναι η σονάτα στην οποία αναφέρεται ο Μότσαρτ. Είναι η σονάτα Κ379 σε Σολ μείζονα. Τα τελευταία χρόνια όμως, κάποιοι ερευνητές αναθεώρησαν και ονόμασαν την Κ380 με Μι ύφεση μείζονα, ως την αναφερόμενη σονάτα του γράμματος. 

Πώς μπορούμε να βρούμε ποια από τις δύο είναι η σονάτα του γράμματος; 

Ας αναλύσουμε πρώτα μορφολογικά τα δύο έργα και μετά θα δούμε τι θα μας αποκαλύψει το χειρόγραφό του ενός έργου από τα δύο που έχουμε στην διάθεσή μας.

Σονάτα Κ 379 σε Σολ Μείζονα: Δύο μέρη. Adagio-Allegro 192 μέτρα και Andantino cantabile (Θέμα και παραλλαγές) 129 μέτρα. 

Σονάτα K 380 Σε Μι ύφεση μείζονα:  Τρία μέρη, Allegro 164 μέτρα. Andante con moto 82 μέτρα και Rondo 194 μέτρα. 

Η σονάτα Κ 379 αμέσως παίρνει "προβάδισμα" καθώς είναι μικρότερη σε έκταση αλλά και σε τρόπο γραφής. Το πρώτο μέρος ξεκινά ουσιαστικά με μια μεγάλη εισαγωγή Adagio για αρκετά μέτρα (49) και έπειτα έρχεται το Allegro το οποίο είναι μεν σε σονάτα φόρμα αλλά έχει πολύ μικρή ανάπτυξη σε σχέση με το Κ 380 (μόλις 12 μέτρα). Δεύτερο και τελευταίο μέρος είναι το Andantino Cantabile που είναι σε μορφή " θέμα και παραλλαγές". Πέντε παραλλαγές, επιστροφή του αρχικού θέματος παιγμένο πιο γρήγορα (Allegretto) και έπειτα μία Coda (κλείσιμο) και τέλος. 

Στα μάτια μας, από μορφολογικής άποψης, η σονάτα Κ 379 είναι η σονάτα του γράμματος. 

Και εδώ έρχεται η μεγάλη ερώτηση. Αν κοιτάξουμε το χειρόγραφο της σονάτας Κ 379 μπορούμε να διακρίνουμε σημάδια ώστε να υποστηρίξουμε την υπόθεση μας; 

Η γρήγορη απάντηση είναι "ναι" και ίσως φανεί και περίεργη στον αναγνώστη που δεν έχει ιδέα από χειρόγραφα του 18ου όγδοου αιώνα. 

Πρώτα να πούμε πως τα χειρόγραφα και των δύο έργων είναι ολοκληρωμένα. Αυτό σημαίνει ότι ο Μότσαρτ αφού έπαιξε το έργο, αργότερα έγραψε το μέρος του πιάνου στο χαρτί. Αυτή η προσθήκη έγινε με μία μελάνη λιγάκι διαφορετική από το πρώτη, που είχε όλο το μέρος του βιολιού. 

Το πρώτο μέρος:

Ας αρχίσουμε από το πρώτο τμήμα της σύνθεσης που είναι το Adagio και αμέσως ο αναγνώστης θα διακρίνει το σημειωμένο από μένα μέρος του πιάνου το οποίο φαίνεται να είναι μεταγενέστερη προσθήκη. Στην πραγματικότητα ο Μότσαρτ είχε όντως γράψει το μέρος του πιάνου, ειδικά στην αρχή, διότι για κάποια μέτρα δεν συνοδεύει το βιολί. Η παρτιτούρα χωρίζεται ανά τρία πεντάγραμμα (ένα για βιολί και δύο για το πιάνο). Μάλιστα ανά τρία υπάρχουν και δύο μικρές διαχωριστικές γραμμούλες στο κάτω μέρος και αγκύλη ώστε να δείξει ότι ακολουθεί στα επόμενα πεντάγραμμα η ίδια ακριβώς διάταξη οργάνων. 

Πρώτη Σελίδα Κ 379

Δεύτερη σελίδα Κ 379

Αρχίζοντας το Allegro στα τελευταία τρία πεντάγραμμα της δεύτερης σελίδας, πάλι απόντος του βιολιού, βλέπουμε κανονικά το πιάνο γραμμένο αρχικά. Στο ίδιο μοτίβο συνεχίζεται το πρώτο μέρος και για να μην χάνουμε καιρό, πηγαίνουμε κατευθείαν στο δεύτερο μέρος που δείχνει ακόμη πιο ενδιαφέροντα στοιχεία. 

Το δεύτερο μέρος:

Ο αναγνώστης χωρίς καμία προηγούμενη εκπαίδευση θα μπορούσε να διακρίνει την αλλαγή στην μελάνη! Αλλά πρώτα να εξηγήσουμε τι ακριβώς είναι η φόρμα "θέμα και παραλλαγές". Η πιο συνηθισμένη μορφή είναι: Θέμα σε δύο μέρη. Α και η επανάληψή του και Β και η  επανάληψή του. Έπειτα το ίδιο σε κάθε παραλλαγή. 

Εδώ βλέπουμε το θέμα γραμμένο με τη αρχική μελάνη σχεδόν ολόκληρο (μπορώ να διακρίνω ίσως κάποιες μικρές προσθήκες μεταγενέστερες),

Το εκπληκτικό είναι ότι στην πρώτη παραλλαγή, ενώ το βιολί δεν συνοδεύει, ο Μότσαρτ από ό,τι φαίνεται έκανε κάποια μόνο σημάδια στην παρτιτούρα (τονικά ύψη ενδεχομένως) και έβαλε και τις κάθετες γραμμές που διαχωρίζει τα μέτρα! Όπως θα θυμάστε στο πρώτο μέρος, όταν το βιολί δεν συνόδευε, συνήθως έγραφε κανονικά το μέρος του πιάνου. Όχι εδώ όμως! Κάποιες νότες φαίνονται γραμμένες αχνά και περασμένες πάλι με την καινούργια μελάνη ώστε να φαίνονται καλύτερα. Αλλά το μεγαλύτερο μέρος ήταν σχεδόν κενό! 

Συνοψίζω: Θέμα: Κόκκινη περιοχή. Θέμα ολόκληρο με την αρχική μελάνη. 

1η Παραλλαγή: Μαύρη περιοχή. Μόνο το μέρος του πιάνου το οποίο το αυτοσχεδίασε προφανώς την ώρα της εκτέλεσης. 

2η Παραλλαγή: Κίτρινη περιοχή Μόνο το βιολί γραμμένο και ο Μότσαρτ αυτοσχεδίασε όλο το μέρος. Δεν φαίνεται ούτε σημείωση από κάτω! 

Σονάτα Κ 379 

Ό,τι ισχύει για την δεύτερη παραλλαγή, ισχύει και για την 3η  και την 4η!

Και φτάνουμε σε ένα ακόμη πιο εκπληκτικό σημείο αν αυτό βέβαια είναι δυνατόν! 

Η 5η παραλλαγή και η coda έχει μόνο το μέρος του βιολιού... τίποτα άλλο... Γραμμένο όλο μαζί σε μια γωνία (που μετέπειτα διέγραψε, πιθανώς διότι ήταν η τελευταία σελίδα και ήξερε ότι θα σχεδιάσει και την coda. 

Σονάτα Κ 379

Ενώ είχε σχεδιάσει στην ίδια σελίδα την Coda, τελικά όταν έκανε τις προσθέσεις του μέρους του πιάνου με την πιο σκούρα μελάνη, την έγραψε σε καινούργιο φύλλο. Αυτό που αυτοσχεδίασε στην συναυλία μόνο το μέρος του πιάνου (που συνδυάζεται απόλυτα με το βιολί που είναι στην επάνω εικόνα γραμμένο). Επίσης αυτή η σονάτα εκδόθηκε λίγα χρόνια αργότερα ύπο την επίβλεψή του Μότσαρτ. 

Σονάτα Κ 379 τελευταία σελίδα, γραμμένο το πιάνο μόνο.

Ήταν η σονάτα Κ 379 εκείνη που γράφτηκε μέσα σε μία ώρα; 

ΝΑΙ.

Και παραθέτω τα συμπεράσματά μας. 

1) Το μεγαλύτερο μέρος του πιάνου προστέθηκε αργότερα. 

2) Όλο το μέρος του βιολιού είναι γραμμένο με μία μελάνη.

3) Το Κ 379 είναι μικρότερο του Κ 380 και έτσι θα μπορούσε ο Μότσαρτ να γράψει στο χαρτί τα βασικά μέσα σε μία ώρα.

4) Το χειρόγραφο του Κ 380 ανήκει σε ιδιωτική συλλογή αλλά από όσα μπορούμε να γνωρίζουμε δεν έχει σημάδια ότι γράφτηκε σε δύο στάδια. 

Στον σύνδεσμο θα βρείτε μια εκπληκτική ερμηνεία με όργανα εποχής Σονάτα Κ 379

Και για το τέλος αναγνώστη, αν σου φάνηκε εκπληκτικό το ότι μπόρεσε να συνθέσει μια σονάτα μέσα σε μια ώρα, τότε, σε αφήνουμε με ένα απόσπασμα από ένα γράμμα που έγραψε στο πατέρα του τέσσερα χρόνια νωρίτερα, όπου έκανε κάτι ακόμη πιο αδιανόητο...

"...Τότε έπαιξα ακόμη ένα σόλο, στο ύφος της σύνθεσης για το εκκλησιαστικό όργανο, μια Φούγκα σε Ντο ελάσσονα και εντελώς ξαφνικά μια μεγαλειώδη σονάτα σε Ντο μείζονα, εμπνευσμένη εκείνη ακριβώς την στιγμή και ένα ροντό για να τελειώσω."

Κώστας Παπαζαφειρόπουλος

Συνθέτης

Λεπτομέρειες Μοτσαρτικής Σύλληψης Marsch! Marsch! Marsch! Trollt euch fort!

Η ιδιοφυία του Μότσαρτ δεν χρειάζεται ετούτο το blog για να λάμψει. Μέσα στα χρόνια και τις δεκαετίες από την σύντομη ζωή του, πολύ ικανότεροι συγγραφείς έχουν καταφέρει να προσδώσουν όλο το μεγαλείο της σκέψης του, από τα τεχνικά μέρη, μέχρι και τα φιλοσοφικά - υπαρξιακά. 

Εδώ στοχεύουμε κυρίως στις μουσικές λεπτομέρειες του έργου του και να φωτίσουμε κάποια πολύ ενδιαφέροντα σημεία μέσα στις παρτιτούρες του. 

Πρώτη, λοιπόν, απόπειρα του blog θα είναι ένα σημείο από την όπερα του, "Απαγωγή από το Σεράι" την οποία ξεκίνησε να συνθέτει το καλοκαίρι του 1781. Η πρώτη πράξη ολοκληρώθηκε μέσα σε μία εβδομάδα (!) διότι ο Μότσαρτ πίστευε ότι θα μπορούσε τον επόμενο μόλις μήνα, να κάνει την πρεμιέρα της. Τελικά η όπερα παρουσιάστηκε την επόμενη χρονιά και έτσι ο Μότσαρτ μπόρεσε να δώσει ένα πιο αργό tempo στην διαδικασία της σύνθεσης. 

Το σημείο αναφοράς της συγκεκριμένης δημοσίευσής μας, είναι το Finale της πρώτης πράξης στο Terzetto "Marsch! Marsch! Marsch! Trollt euch fort!.

Σε εκείνο το σημείο της πλοκής, ο πρωταγωνιστής της όπερας Belmonte (που αναζητεί την χαμένη αγαπημένη του, Constanze) έχοντας βρει ήδη τον υπηρέτη του Pedrillo, προσπαθεί να μπει μέσα στο παλάτι του Πασά (όπου κρατείται αιχμάλωτη η Constanze) ως αρχιτέκτονας. 

Ο φρουρός του παλατιού και ορκισμένος εχθρός των ξένων Osmin, δεν έχει πειστεί από το ψέμα τους, και δεν τους αφήνει να περάσουν μέσα στο παλάτι. Όλο το σύντομο φινάλε έχει την στιχομυθία τους και στο τέλος οι Belmonte και Pedrillo καταφέρνουν να υποσκελίσουν την σθεναρή αντίσταση του Osmin.

Πώς όμως κατάφερε ο Μότσαρτ να το δείξει αυτό μουσικά; 

Ασφαλώς έκανε πολλά περισσότερα από όσα θα αναφέρω εδώ (και μέσα στην ορχήστρα με τα μοτίβα στα βιολιά π.χ.), αλλά θέλω να επικεντρωθώ συγκεκριμένα στο τι νότες τραγουδούν οι τραγουδιστές στο φινάλε. 

Καταρχάς πρέπει πρώτα να αναφέρουμε τους τραγουδιστές τη σκηνής διότι αυτό παίζει μεγάλο ρόλο στην ανάλυση που ακολουθεί. Ο Osmin είναι Μπάσος και οι Belmonte και Pedrillio Τενόροι.

Για όσους αναγνώστες δεν γνωρίζουν, να αναφέρουμε ότι μπάσοι είναι οι χαμηλότερες ανδρικές φωνές και οι τενόροι οι ψηλότερες. Υπάρχουν βεβαίως αρκετές κοινές νότες στις εκτάσεις τους αλλά κατά κανόνα, είναι όπως αναφέραμε. 

To κείμενο που τραγουδιέται από τον Osmin είναι το Ich Schage Drein (ε.μ. θα σας χτυπήσω) 

ενώ οι Belmonte, Pedrillo λένε το Vir Gehn Henein (ε.μ. εμείς θα μπούμε μέσα).

Οπότε στο μέτρο 114 (και νωρίτερα στο 109) οι τενόροι απαιτούν να μπουν μέσα στο παλάτι και ο Μότσαρτ το συμβολίζει με όγδοα το οποία ανεβαίνουν μια ολόκληρη σκάλα σε οκτάβα (από Σολ σε Σολ)  και έπειτα ξανακατεβαίνουν στο Φα δίεση! (οι τενόροι είναι γραμμένοι στο κλειδί του Ντο)

Φινάλε πρώτη πράξη μέτρο 114

Ακριβώς την στιγμή που οι τενόροι κατεβαίνουν στο Φα δίεση, ο Osmin (μπάσος) περνάει από πάνω τους στο Ρε (μέτρο 116) και ξανά οι τενόροι από επάνω στο 117 σε μία μάχη μουσικής |(και όχι μόνο) επικράτησης. 

Μέτρο 118 πτώση της μουσικής φράσης. 

Όλα μαζί στην φωτογραφία: 

 

Φινάλε πρώτη πράξη μέτρα 116-118

Κι έπειτα σημειώνεται κάτι το ασύλληπτα ενδιαφέρον!  

Ενώ η μουσική διαφωνία συνεχίζεται στο ποιος θα επικρατήσει γίνεται το εξής:

Μέτρα 119-120 και 122-123 ο Osmin που έχει ακόμα την δύναμη να τους σταματήσει συμβολίζεται με το ότι τραγουδάει στα ΙΣΧΥΡΑ μέρη του μέτρου και οι τενόροι (που δεν μπορούν να τον υποσκελίσουν ακόμα) στα ΑΔΥΝΑΜΑ. 

Μέτρα 122-123:

Φινάλε πρώτη πράξη μέτρα 122-123

 

Και πώς συμβολίζει ο Μότσαρτ, την τελική υπεροχή των τενόρων μας, αφού καταφέρνουν να μπουν στο πολυπόθητο παλάτι; 

Πολύ απλά "παίρνοντας" τα ισχυρά μέρη του μέτρου! Και ο Osmin βέβαια μένει εκείνος στα Αδύναμα μέρη.

Επίσης να σημειωθεί ότι ο "θρίαμβος" των Τενόρων επί του Μπάσου είναι τέτοιος που στο τελευταίο μέτρο ο Osmin δεν τραγουδάει καθόλου (σα να λέμε τον "έβγαλαν εκτός").

Μέτρο 125 και 126: 

Φινάλε πρώτης πράξης μέτρα 125-128

Ακολουθεί ηχητικό απόσπασμα από το σημείο που ξεκινήσαμε την ανάλυσή μας:

https://youtu.be/ZXEj6kK93Cw?t=91 

Όπως θα διαπιστώσατε από το ηχητικό απόσπασμα μιλήσαμε για μόλις λίγα δευτερόλεπτα μουσικής και μάλιστα δεν είπαμε και για τον ρόλο της ορχήστρας.

Τόσο πυκνός και πλούσιος είναι ο τρόπος γραφής του Μότσαρτ.

Είναι τόσο υπέροχος ο συμβολισμός του 18ου αιώνα στην μουσική και ο Μότσαρτ ένας από τους κορυφαίους εκφραστές του. 

Ελπίζουμε να σας φάνηκε ενδιαφέρον το άρθρο μας και να μας αφήσετε τα σχόλια σας! 

Κώστας Παπαζαφειρόπουλος 

Συνθέτης 

List of all my works since 2007

                                                          LIST OF ALL MY WORKS

     OPUS 299 Symphony 299 D major no 49 (2025)

     OPUS 298 Symphony in G major no 48 "Al Rovescio" (2025)

     OPUS 297 4 Contredances (2025)

     OPUS 296 Sonata for fortepiano in A major (2025)

     OPUS 295 Symphony in A flat major no 47 (2024)

     OPUS 294 Symphony in B minor no 46 (2024)

     OPUS 293 Symphony in G minot no 45 (2024)

     OPUS 292 Symphony in E flat minor no 44 (2024)

     OPUS 291 Symphony in E major no 43 (2024)

     OPUS 290 Symphony in C sharp minor no 42 (2024)

     OPUS 289 Symphony in C major no 41 (2024)

     OPUS 288 Symphony in B flat minor no 40 (2024)

     OPUS 287 Symphony in B flat major no 39 (2024)

     OPUS 286 Symphony in A major no 38 (2024)

     OPUS 285 Kyrie in D minor (2024)

     OPUS 284 Kyrie (2024)

     

     OPUS 283 Flute Quartet (2024) 

     OPUS 282 Oboe Quartet (2024)

     

     OPUS 281 Symphony in G major no 37 (2024)

     OPUS 280 6 German Dances (2024)

     OPUS 279 A contredanse (2024)

     OPUS 278 Concerto for Oboe (2024) 

     OPUS 277 A contredanse (2024) 

     OPUS 276 Menuet in D (2024) 

     OPUS 275 12 Menuets (2024)

     OPUS 274 Serenata a6 in E flat (2024)

     OPUS 273 Serenata a8 in B flat (2024) 

     OPUS 272 Symphony in C major no 36 (2024)

     OPUS 271 Symphony in D major no 35 (2024)

     OPUS 270 Symphony in F major No 34 (2024)

     OPUS 269 Symphony in G major No 33 (2024)

     OPUS 268 Symphony in C major No 32 (2024)

     OPUS 267 Symphony in C minor No 31 (2024)

     OPUS 266 Horn Concerto No 10 (2024)

     OPUS 265 March (2023)

     OPUS 264 Symphony in D major No 30 (2023)

     OPUS 263 Symphony in F minor No 29 (2023)

     OPUS 262 Symphony in B flat major No 28 (2023)

     OPUS 261 March in C major (2023)

     OPUS 260 Symphony in D major No 27 (2023)

     OPUS 259 Symphony in D major No 26 (2023)

     OPUS 258 Symphony in D minor No25 (2023)

     OPUS 257 Symphony in A major No 24 (2023)

     

     OPUS 256 Symphony in E minor No 23 (2023)

     OPUS 255 5 Dances for square piano and Orchestral Version (2023)

     OPUS 254 Rondo for Violin and Piano in G major (2023)

     OPUS 253  Contredanse in B flat major   (2023)

     OPUS 252 Divertimento in G major (2023)

     OPUS 251 Divertimento in D major (2023)

     OPUS 250 Symphony in D major No 22 (2023)

     OPUS 249 Symphony in C major No 21 (2023)

     OPUS 248 6 Menuets for Orchestra (2023)

     

     OPUS 247 Contredanse in C major (2023)

 

     OPUS 246 6 Menuets for Orchestra (2023)

     OPUS 245 Symphony in F major No 20 (2023)

     OPUS 244 Symphony in G major No 19 (2022)

     OPUS 243 Symphony in A major No 18 (2022)

     OPUS 242 Symphony in D major No 17 (2022)

     OPUS 241 String Quartet in F major    (2022) 

     OPUS 240 String Quartet in A major      (2022)

     OPUS 239 String Quartet in C major  (2022)

     OPUS 238 String Quartet in D minor (2022)

     OPUS 237 String Quartet in G major (2022)

     

     OPUS 236 String Quartet in D major (2022)

     OPUS 235 6 Fortepiano Variations in F major (2022)

     OPUS 234 6 Menuets for Orchestra (2022)

     OPUS 233 6 German Dances for Orchetsra  (2022)

     OPUS 232 6 Menuets for Orchestra  (2022)

     OPUS 231 Wind Serenade in E flat major (2022)

     OPUS 230 Symphony in C major No 16 (2022)

     

     OPUS 229 Andante in A major for Symphony version of OP. 185 (2022)

     OPUS 228 Ouverture in D minor (2022)

     OPUS 227 String Trio in D major (2022)

     OPUS 226 Divertimento in D major (2022)

     

     OPUS 225 March in D major (2021)

     OPUS 224 3 Dances for Orchestra (2021)

     OPUS 223 Church Sonata in G major (2021)

     OPUS 222 Andante for strings in D minor (2021)

     OPUS 221 Fortepiano Sonata in E minor (2021)

     OPUS 220  11 Dances (2021)

     OPUS 219 Symphony in A major No 15 (2021)

     OPUS 218 Symphony in B major No 14 (2021)

     

     OPUS 217 Fortepiano Concerto in D minor (2021)

     OPUS 216 Violino Sonata G major (Dedicated to Marie and Sigiswald Kuijken) (2021)

     OPUS 215 Marcia in C major (2021)

     OPUS 214 Quintet in C minor Rework of opus 187 (2021)

     OPUS 213 Marcia in D major (2021)

     OPUS 212 Rondo for Violin and Orchestra in B flat major  (2021)

     OPUS 211 Symphony in G major No 13 (2021)

     OPUS 210 Serenade for Wind Instruments

     OPUS 209 Symphony in G minor (Dedicated to Chryssoula Aguyranopoulou) New Version No 12 (2021)

     OPUS 208 6 Dances for Fortepiano (2021)

     OPUS 207 Contredanse in F major (2021)

     OPUS 206 6 Menuets (2021)

     OPUS 205 Church Sonata in G major (2021)

     OPUS 204 6 Dances for Fortepiano (2021)

     OPUS 203 Divertimento in D major (2021)

     OPUS 202 Symphony in A minor (Dedicated to Evangelos Katsioulis) No 11 (2021)

     OPUS 201 Symphony in E major No 10 (2021)

     OPUS 200 Symphony in A minor No 9 (2021)

     OPUS 199 Symphony in F major No 8 (2021)

     OPUS 198 6 Menuets (2021)

     OPUS 197 Symphony in C major No 7 (2021)

     OPUS 196 Symphony in B flat major No 6 (2021)

     OPUS 195 Symphony in A major no 5 (2020)

     OPUS 194 String Trio for G major (2020)

     OPUS 193 Quinteto in A minor (2020)

     OPUS 192 Symphony in G major No 4 (2020)

     OPUS 191 4 Dances for Orchestra (2020)

     OPUS 190 Symphony in D major No 3 (2020)

     OPUS 189 Contredanse in G major (2020)

     OPUS 188 Symphony in C major No 2 (2020)

     OPUS 187 Serenade for wind instruments (2020)

     OPUS 186 Church Sonata in C major (2020)

     OPUS 185 Serenade in D major (2020)

     OPUS 184 Church Sonata in C major (2020)

     OPUS 183 6 Dances (2020)

     

     OPUS 182 6 Dances (2020)

     OPUS 181 Rondo for Fortepiano and Orchestra in C major (2020)

     OPUS 180 Concerto for Fortepiano in B flat major (2020)

     OPUS 179 Sonata in C minor (Dedicated to Chryssoula Aguyranopoulou) (2020)

     OPUS 178 Quartetto in G minor (Dedicated to Chryssoula Aguyranopoulou) (2020)

     OPUS 177 Violin Sonata in F major (Dedicated to Marie and Sigiswald Kuijken)  (2020)

     OPUS 176 Divertimento in B flat major (2020)

     OPUS 175 Divertimento in F major (2020)

     OPUS 174 Serenade for Wind Instruments in E flat major  (2020)

     OPUS 173 Serenade in B flat major (2020)

     OPUS 172 Horn Concerto in D major (2020)

     OPUS 171 3 Menuetts (2019)

     OPUS 170 Serenade in F major for Wind instruments (2019)

     OPUS 169 9 Variations for Fortepiano (2019)

     OPUS 168 12 Menuetts (2019)

     OPUS 167 6 Variations for Fortepiano on a Theme by Mozart (2019)

     OPUS 166 Quintetto for Strings in D major (2019)

     OPUS 165 6 Variations for Fortepiano in G major  (2019)

     OPUS 164 6 Menuetts  (2019)

     OPUS 163 Ouverture in C major (2018)
    
     OPUS 162 3 Dances (2018)

     OPUS 161 Serenata for Orchestra in B flat major (2018)

     OPUS 160 Flauto Sonata in E flat Major (2018)

     OPUS 159 Fortepiano Concerto in F major (2018)

     OPUS 158 9 Variations for Fortepiano in F major on an original theme (2018)

     OPUS 157 Easy sonata to replace previous NO6 in C major  (2018)

     OPUS 156 Flauto Concerto in A major (2018)

     OPUS 155 Fortepiano Sonata in g minor (2018)

     OPUS 154 2 Dances in A major (2018)
 
     OPUS 153 Rondo in F major for Alto Recorder (2018)

     OPUS 152 Opera "L'olimpiade" (2018)

     OPUS 151 6 Dances for Orchestra (2018)

     OPUS 150 11 Dances for Orchestra (2018)
    
     OPUS 149 6 Klavier Variation in G major (2017)

     OPUS 148 Trombone Concerto in D major (2017)

     OPUS 147 Introduction and one Scene From an Early Greek Opera (Recitativo, Aria, Duetto)

     (2017)
     OPUS 146 Ouverture in C minor  (2017)

     OPUS 145 Klavier Sonata in F major (6/6) (2017)
   
     OPUS 144 Klavier Sonata in C major (no6/6) (2017)

     OPUS 143 12 Dances for Orchestra  (2017)
     
     OPUS 142 A Ballet for the Opera "L'olimpiade" (2017)

     OPUS 141 Ouverture for the opera "L'olympiade" (2017)

     OPUS 140 Klavier Sonata in B flat major (no4/6) (2017)

     OPUS 139 Canzonetta for Tenor " Ecco quel fiero istante " (2017)
     Mandolino  

     OPUS 138 9 Variation for Klavier (theme by W.A. Mozart) (2017)

     OPUS 137 Klavier Sonata in G Major (no3/6) (2017)

     OPUS 136 6 Dances for Orchestra (2017)

     OPUS 135  Klavier Sonata in F major (no2/6) (2017)

     OPUS 134 9 Variations "Stille Nacht" (2016)

     OPUS 133 Klavier Sonata in C major (no1/6) (2016)

     OPUS 132 6 Dances for Clavichord or Fortepiano (2016)
   
     OPUS 131 Fortepiano Sonata in E minor (2016)

     OPUS 130 12 Variations on a theme on Mozart's Die Zauberflote (2016)

     OPUS 129 Concerto for Fortepiano in F major (2016)

     OPUS 128 Rondo for Fortepiano (Alternative version for Opus 113 finale) (2016)

     OPUS 127 Concerto for Fortepiano in G major  (2016)

     OPUS 126 Concerto for Violin in F major (2016)
 
     OPUS 125 Fortepiano Sonata in A major (2016)

     OPUS 124 2 Dances in D and G major (2016)

     OPUS 123 Aria for Soprano "Non so d'onde viene"  (2016)
     With Fortepiano

     OPUS 122 32 Variations on a Theme (2016)
 
     OPUS 121 10 Dances (2016)
      
     OPUS 120 Concerto for fortepiano in C major (2016)
     
     OPUS 119 3 Dances (Fortepiano version of opus 70) (2016)

     OPUS 118 Sonata in F Major (2016)

     OPUS 117 Concerto for fortepiano in B flat major (2016)
  
     OPUS 116 Sonata in G major  (2015)

     OPUS 115 Aria for Soprano "Non temer amato bene" in B flat major (2015)

     OPUS 114 Serenade in D major (2015)

     OPUS 113 Piano Sonata in C minor (2015)
     
     OPUS 112 Rondo in A minor (2015)

     OPUS 111 Violin Sonata in E flat major (2015)

     OPUS 110 Piano Trio in A Major (Dedicated to musicologist Dexter Edge) (2015)
      

     OPUS 109 Serenade in E Flat major (2014)

     OPUS 108 Adagio ed Allegro in D minor-Major (2014)

     OPUS 107 Quintet in E flat (identical music to opus 102) (2014)

     OPUS 106 Clarinet Concerto in B-flat (2014)

     OPUS 105 Piano Sonata in A minor   (2014)

     OPUS 104 Theme and 8 Variations on Mozart's Papageno Aria (2014)

     OPUS 103 Symphony in E flat no 1 (2013)

     OPUS 102 Serenade for winds in E flat (2013)

     OPUS 101 Piano Sonata in F (2013)
    
     OPUS 100 Horn Concerto in D  (2013)
      
     OPUS 99 3 Dances (2012)

     OPUS 98 One Dance in D (2012)

     OPUS 97 3 Dances (2012)

     OPUS 96 8 Menuettos (2012)

     OPUS 95 Horn Conerto in E-flat (2012)

     OPUS 94 Horn Concerto in E-flat (2012)

     OPUS 93 Piano Concerto in A (2012)
  
     OPUS 92 Three Menuettos (2012)

     OPUS 91 A Dance in C (2011)

     OPUS 90 6 Menuettos (2011)

     OPUS 89 Seranade for Winds in c minor (2011)

     OPUS 88 Aria For Tenor "Non Temer Amato Bene" in B-Flat (2011)

     OPUS 87 Piano Sonata in g minor (2011)

     OPUS 86 12 Menuettos (2011)

     OPUS 85 For Piano in f sharp minor (2011)

     OPUS 84 6 Menuettos (2011)

     OPUS 83 Piano Concerto in D (2011)

     OPUS 82 5 Dances (2011)

     OPUS 81 6 Dances (2011)

     OPUS 80 Piano Solo in f minor (2011)

     OPUS 79 3 Dances (2011)

     OPUS 78 6 Menuettos for Piano (2011)

     OPUS 77 Horn Concerto in E-flat (2011)

     OPUS 76 Trio in F (2011)

     OPUS 75 Horn Concerto in D (2011)

     OPUS 74 3 Dances (2010)

     OPUS 73 5 Dances (2010)

     OPUS 72 Piano Concerto in D for 2 Pianos (2010)

     OPUS 71 Piano Concerto in F (2010)

     OPUS 70 3 Dances (2010)

     OPUS 69 Piano Solo in D (2010)

     OPUS 68 Sinfonia in D  (2010)
 
     OPUS 67 A Song for Voice and Piano in f minor (2010)

     OPUS 66 3 Dances (2010)

     OPUS 65 Serenata in G (2010)

     OPUS 64 Piano Sonata in c minor  (2010)

     OPUS 63 4 Dances (2010)

     OPUS 62 6 Dances (2010)
    
     OPUS 61 6 Dances (2010)

     OPUS 60 Violin Sonata in g minor (2010)

     OPUS 59 6 Dances (2010)
 
     OPUS 58 3 Dances (2010)

     OPUS 57  3 Dances (2010)

     OPUS 56 6 Dances (2009)   

 
     OPUS 55 Piano Sonata in d minor (2009)

     OPUS 54 3 Dances (2009)

     OPUS 53 Piano Concerto in E-flat  (2009)

     OPUS 52 5 Dances (2009)

     OPUS 51 Piano Solo in c minor (2009)

     OPUS 50 3 Dances (2009)

     OPUS 49 Bagatelle for Piano in a minor (2009)

     OPUS 48 Piano Concerto in A (2009)

     OPUS 47 Menuetto in g minor (2009)

     OPUS 46 Piano Concerto in C (2009)

    OPUS 45 Violin Sonata in D (2009)

    OPUS 44 Fantasia for Piano in G (2009)

    OPUS 43 Horn Concerto in E-flat (2009)

    OPUS 42 Aria for Basso "Ecco Quel Fiero Istante" in E-flat (2009)

    OPUS 41 6 Dances (2009)
   
    OPUS 40 Piano solo in G (2009)

    OPUS 39 Violino Sonata in C (2009)

    OPUS 38 Serenata in C (2009)
    
    OPUS 37 Aria for Tenor "Mi Langero Tacendo" in D (2009)

    OPUS 36 Ouvertura in D (2009)

    OPUS 35 Aria for Soprano "Se Lontan Ben Mio Tu Sei" in C (2009)

    OPUS 34 Piano Concerto in F (2009)

    OPUS 33 Trio in B-flat (2008)
    
    OPUS 32 6 Dances (2008)

    OPUS 31 Aria for Soprano in g minor (2008)
 
    OPUS 30 Aria for Soprano "Io Ti Lascio Oh Caro Addio" in c minor (2008)

    OPUS 29 Aria for Soprano in g minor (2008)

   OPUS 28 Aria for Soprano "Non Temer Amato Bene" in A (2008)

   OPUS 27 Aria for Tenor in B-flat (2008)

   OPUS 26 A Song in g minor (2008)

   OPUS 25 A Song in G (2008)

   OPUS 24 Aria for Soprano in B-flat (2008)
 
   OPUS 23 Piano Concerto in C (2008)

   OPUS 22 8 Dances (2008)

   OPUS 21 Cassation in C  (2008)

   OPUS 20 Aria for Tenor in E (2008)

   OPUS 19 6 Dances (2008)

   OPUS 18 Divertimento in G (2008)

   OPUS 17 6 Dances (2008)

   OPUS 16 Aria for Tenor in E-flat (2008)

   OPUS 15 3 Dances (2008)

  OPUS 14 6 Dances (2008)

  OPUS 13 Divertimento in d minor (2008)

  OPUS 12 Horn Concerto in E-flat (2008)

  OPUS 11 Divertimento in B-flat (2008)

  OPUS 10 Piano Concerto in B-flat (2008)

  OPUS 9 6 Dances (2008)

   OPUS 8 6 Dances (2007)

   OPUS 7  Horn Concerto in F  (2007)

   OPUS 6 Piano Concerto in G (2007)

   OPUS 5 Piano Sonata in D  (2007)

   OPUS 4 Violin Concerto in B-flat  (2007)

   OPUS 3 Piano Concerto in d minor  (2007)

   OPUS 2 Aria for Tenor in G  (2007)

   OPUS 1 Piano Concerto in A  (2007)